RNAV Nedir

R-NAV ( Area Navigation) ; İstasyon referanslı seyrüsefer yardımcılarının erişim alanı dahilinde ya da uçaktaki cihazların kendi seyrüsefer limitleri dahilinde ya da bunların birleşimi sayesinde istenilen herhangi bir uçuş güzergahında uçağın operasyonuna olanak veren bir seyrüsefer yöntemidir.

R-NAV ( Area Navigation) ;

İstasyon referanslı seyrüsefer yardımcılarının erişim alanı dahilinde ya da uçaktaki cihazların kendi seyrüsefer limitleri dahilinde ya da bunların birleşimi sayesinde istenilen herhangi bir uçuş güzergahında uçağın operasyonuna olanak veren bir seyrüsefer yöntemidir.

R-NAV ÇEŞİTLERİ

Uçaktaki RNAV ekipmanı uygun yönlendirme komutlarıyla uçaktaki bir veya daha fazla sensör ve yönlendiricilerden aldığı verileri işleyerek uçak pozisyonunu otomatik olarak belirler. RNAV cihazlarının uçuş safhasındaki amaçları bakımından iki ayrı seyrüsefer doğruluk derecesinde performans göstermektedir.

Temel RNAV (Basic B-RNAV )

Uçağın uçuş zamanının en az %95’lik kısmında -/+ 5 NM’lik bir rota muhafaza doğruluğu sağlamaya uyumlu olmasını gerektirir. Bu rakam, sinyal kaynağı hatasını, alıcı telsiz hatasını, gösterge sistemi hatasını ve uçuştaki teknik hataları kapsar.

Hassas RNAV (Precision P-RNAV )

Uçağın uçuş zamanının en azından %95lik kısmında +/- 1 NM lık bir rota muhafaza doğruluğu sağlamaya uyumlu olmasını gerektirir.Bu rakam, sinyal kaynağı hatasını, alıcı telsiz hatasını, gösterge sistemi hatasını ve uçuştaki teknik hataları kapsar.

1.Sabit (fixed) RNAV yollar

RNAV kabiliyetine sahip uçaklar tarafından kullanılmak   üzere planlanabilen, sürekli ve yayınlanmış ATS yollarıdır. Sabit RNAV yollarında uçacak uçakların durumuna göre temel veya hassas seviyede RNAV performansına sahip cihazları bulunmalıdır. B-RNAV yolu tesis etmek için hava sahası yeterli değil ise, bu hassas RNAV yollarının tesis edilmesini engellememelidir. Kullanım süreleri ve uçuş seviyeleri bakımından tahditler konulmasına bir engel yoktur.

Sabit RNAV yolları mevcut, yayınlanmış rapor noktalarından başlamalı ve sona ermelidir. RNAV yollar üzerindeki rapor noktaları Devlet tarafından uygun görülen yerlerde tesis edilmelidir. Bunlar :

                1-geleneksel ATS yollarıyla olan kavşaklarda
                2-sektörlerde veya FIR sınırlarında olabilirler.

2.Geçici (contigency) RNAV yollar

Uçuş planlaması yapabilen ve aniden ortaya çıkan geçici talepleri karşılayabilmek üzere belirli özel durum ve zaman aralıklarında kullanılmak üzere tesis edilmiş ve yayınlanmış ATS yollarıdır. Acil RNAV yollarının tipik bir uygulaması, geleneksel ATS yollarını belirleyen radyo seyrüsefer yardımcılarından birisinin çalışmaması üzerine, seyrüsefer rehberliğinin yetersizliği sebebiyle yolun bütün trafiğe kapatılmasını gerektirecek bir durumun önlenmesi halidir. Geçici RNAV yolları sadece basit seviyede doğruluk derecesini gerektirir ve radar kaplaması bir ön şart değildir. Geçici RNAV yolları mevcut yayınlanmış rapor noktalarından başlamalı ve sona ermelidir.

3.Gelişigüzel (random) RNAV yollar
RNAV kabiliyetine sahip uçakların kullanımı için işletici tarafından uçuş planlaması yapabilen, belirli ve yayınlanmış bir RNAV sahası içindeki yayınlanmamış rotalardır.
Gelişigüzel RNAV rotalarında uçuşlara:
     a. Coğrafi koordinatlarla yatay olarak belirlenmiş sahalarda
     b. Belirli zaman aralıkları içinde
     c. Belirli uçuş seviyelerinde müsaade edilebilir.

RNAV  sistemlerinde  uygun  doğruluk  ve  bütünlüğe sahip  kaynaktan  alınan bilginin devamlı ve kabul edilebilir bir seviyede olması gerekmektedir. Bu kaynaklar yer bazlı, uzay bazlı veya uçak bazlı seyrüsefer sistemleri ;

DME/DME
VOR/DME
INS
LORAN C (kullanım limitleri ile)
GPS/ GNSS (kullanım limitleri ile)

RNAV NE MAKSATLA KULLANILIR ?

Zaman ve yakıt tasarrufu sağlar,
Radar vektörü ve buna bağlı irtifa ve sürat düzenlemelerine olan bağımlılık ve bunun için gerekli radyo konuşma ihtiyaçlarını azaltır,
Hava sahasının daha etkin kullanımını sağlar,
İstenen yol pilot tarafından seçilebilir,
Durumsal farkındalığı (Situational Awareness) arttırır,
Alet yaklaşma kolaylığı olmayan meydanlara yaklaşma planlanabilir,
Yakın ve paralel rotalar tesis ederek, mesafeler azaltılarak uçuş trafiğini arttırır,
Otomatik pilot sistemi ile direkt bağlantılı olduğundan, verdiği bilgiler otomatik pilot tarafından kullanılabilir,
Radyo seyrüsefer sistemlerinde dikey eksende meydana gelen sessizlik konisi içerisinde sinyalin kesilmesi problemi ortadan kalkar,
Farklı kaynaklardan bilgi girişi olduğu için hata toleransı düşüktür,
Rotalar çevresel etkileri (dağ,tepe,politika) daha az etkilenir,

Not:Alıntıdır.